Wczoraj przypadła 547. rocznica urodzin Mikołaja Kopernika. A gdyby tak z tej okazji wystawić mu drugi pomnik w Toruniu? Taki pomysł już kiedyś próbowano zrealizować…
Rok 1943. Toruń okupowany jest przez hitlerowców, którzy Mikołaja Kopernika darzą równie dużym szacunkiem, a nawet uznają za Niemca. 19 lutego mija 470 lat od urodzin wybitnego astronoma, natomiast 24 maja upływa 400 lat od jego śmierci. Dwie okrągłe rocznice podsuwają niemieckim okupantom myśl odsłonięcia w Toruniu drugiego monumentu Kopernika.
Pomysł zyskuje duże uznanie w oczach władz. Dość powiedzieć, że kamień węgielny pod nowy pomnik wmuruje Albert Forster – namiestnik Okręgu Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie, a budowy monumentu podejmie się Josef Thorak, który dzięki poparciu Hitlera uważany jest za oficjalnego rzeźbiarza III Rzeszy. Pomnik powstanie w Salzburgu, rodzinnym mieście Thoraka.
W Toruniu podobizna słynnego astronoma miała stanąć na Horst Wessel Platz czyli na dzisiejszym placu Rapackiego. Według wielu źródeł w podobnym miejscu, gdzie dziś znajduje się Pomnik Helios, który został wykonany przez Józefa Kopczyńskiego z okazji Roku Kopernikańskiego (1973), a więc 500. rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika.
Monument Josefa Thoraka do Torunia ostatecznie nie trafił. Pomysł zaniechano w obliczu niesprzyjających dla Niemiec zmian na froncie II wojny światowej. Austriacki rzeźbiarz wykonał jednak swoje zdanie i nie zamierzał chować swoje dzieło przed światem. Gdy w 1950 roku w Salzburgu zorganizował autorską wystawę, nie omieszkał wystawić Kopernika.
Pomnik znacznie się różni od dzieła Fryderyka Tiecka, które do dziś znajduje się w centrum toruńskiej starówki. Kopernik trzyma dwie kule – Słońce i Ziemię. Ubrany jest w habit i sandały. Jego poza, a zwłaszcza poniesiona lewa noga jest dość niekonwencjonalna i nieczęsto spotykana w rzeźbiarstwie. Monument Thoraka możemy podziwiać do dziś w Kurgarten – popularnym parku w Salzburgu.
Oprócz miasta Mozarta i rzecz jasna Torunia pomnikiem Mikołaja Kopernika mogą się też pochwalić Chicago, Los Angeles, Ultica, Cleveland, Montreal, Frankfurt nad Odrą, Bogota i wiele polskich miast jak Warszawa, Kraków, Łódź, Poznań, Wrocław czy na przykład Olsztyn. Które z nich już widzieliście? 😉
źródło: Der Standard
[poll id=”49″]
