Pogląd na AIDS przez lata bardzo się zmienił. Czy stajemy się otwarci na osoby zakażone? Jakie są mity dotyczące AIDS? Kto może zarazić się wirusem? Na te i wiele innych nurtujących pytań odpowiada Artur Muras, edukator HIV i AIDS w Stowarzyszeniu Wolontariusz Razem
ChilliTorun: Świadomość dotycząca HIV i AIDS bywa w społeczeństwie różna. Kto powinien obawiać się zakażenia?
Artur Muras: Przede wszystkim powinniśmy musimy uświadomić sobie, że ciąży w nas stereotyp i go z siebie musimy wyrzucić. Jeżeli będziemy sądzić, że wirusem może zakazić się tylko osoba homoseksualna, lub narkoman, to przestaniemy uważać. To błąd! Ludzie, którym proponuje się zrobienie testów mówią „nie biorę narkotyków, nie jestem homoseksualny”. Dane pokazują, że ponad 50% zakażonych osób, to nie homoseksualiści, a ludzie w młodym wieku, którzy nie żyją w stałych związkach. Idąc z daną osobą do łóżka, idziemy również z jej chorobami.
CT: Wiele osób nadal twierdzi, że AIDS jest chorobą śmiertelną. To tylko mit?
AM: Tak, oczywiście. W latach 80 było do dyspozycji mało leków, które były strasznie drogie. W tamtych czasach długość życia wynosiła około 10 lat. W tej chwili już ta długość życia nie jest określona. Znam osoby, które dożywają podeszłego wieku, są zakażone, a umierają na choroby wieku starczego – niewynikające z zakażenia HIV. Nie jest to choroba uleczalna, zawsze na skutek zakażenia HIV dochodzi do AIDS, ale długość życia jest dzięki nowoczesnej medycynie bardzo wydłużona.
CT: Jak powinniśmy rozmawiać z osobą, która dowiedziała się o zakażeniu wirusem HIV?
AM: Jak z każdą osobą, która dowiaduje się o zakażeniu groźną chorobą. Wcześniej należy trochę o AIDS poczytać, obalić mity. Można również przyjść do naszego Stowarzyszenia. Mamy porady dla rodzin osób, które dowiadują się o zakażeniu. Cały strach często wynika z niewiedzy. Wyobrażamy sobie, że do zakażenia dochodzi w niemożliwych fizycznie sytuacjach. Osobę zakażoną HIV musimy traktować jak każdą inną osobę.
CT: Spotkałem się z taką opinią, że AIDS to choroba Afryki, a w Europie jest rzadkością.
AM: Zauważmy, że nasza cywilizacja idzie często w wypadku przypadkowych inicjacji seksualnych, często pod wpływem środków odurzających. Jeżeli już dochodzi do stosunku, to warto się dowiedzieć trochę o takiej osobie. Pytam takiego młodego człowieka ”zaproponowałbyś swojej dziewczynie, żeby się przebadała?”. Słyszę wtedy, „no, co Pan! Przecież ja ją kocham!”. Taka osoba może nawet nie wiedzieć o swoim zakażeniu, bo nie miała tej wiedzy. Gdzieś na randce, przypadkowy seks i zakażenie może się wdać.
CT: A jak odróżnić osobę chorą, od nosiciela?
AM: Początkowo u osoby zakażonej może nie dziać się nic, poza tym, że jest osobą seropozytywną. Wirus namnaża się z biegiem czasu. O pełnoobjawowym AIDS, mówimy, że pojawiają się choroby dla niego charakterystyczne – półpasiec, grzybice, choroby płuc, gruźlica itp. W tym czasie znacznie spada odporność.
CT: W filmie, „Kto nigdy nie żył” widzimy historię księdza, który zaraził się AIDS pomagając narkomanom. To potwierdza, że nie tylko osoby uprawiające przypadkowy seks mogą zakazić się wirusem.
AM: Osoby, które współpracują z osobami zakażonymi zdają sobie sprawę, że nie mogą mieć kontaktu z ich krwią. Widocznie filmowy ksiądz nie miał takiej wiedzy. Jeżeli nie mamy kontaktu z płynami ustrojowymi zakażonej osoby, to jesteśmy bezpieczni. Pewne grupy zawodowe są objęte procedurą sprawdzającą i doszkalającą. Po każdym przypadkowym ukłuciu się igłą przeprowadzane są badania, a osoba dostaje lek, który w ciągu doby od potencjalnego zakażenia może zneutralizować wirus, nim ten się nie „zadomowi”. Nie są tą procedurą objęci wszyscy, bo można by popaść w paranoję. Trzeba jednak zawsze uważać, choć wirus bardzo krótko żyje poza organizmem człowieka.
CT: Jak długo działa Stowarzyszenie Razem i czym się zajmuje?
AM: Zajmujemy się edukacją, profilaktyką i zmianą postaw społecznych wobec osób zakażonych. Wiele postaw wynika z naszego braku wiedzy. Przeprowadzamy profilaktykę w szkołach, w ośrodkach dla osób uzależnionych, na uniwersytecie. Prowadzimy punkty badania, dzięki Andrzejowi Olczykowi. Zapewniamy pomoc psychologów, organizujemy wyjazdy rehabilitacyjne. Współpracowaliśmy z Bankiem Żywności i mamy nadzieję, że ta współpraca zostanie wznowiona. Realizujemy również projekt Odpowiedzialna Młodość realizowany ze środków Urzędu Miasta w Toruniu i Urzędu Marszałkowskiego.
CT: Jak odbierana jest wasza praca wśród młodzieży?
AM: Młodzi są bardzo ciekawi, zadają dużo pytań. Zdarza się, że niektórzy po zajęciach chcą zrobić test, tylko, żeby ktoś z daną osobą poszedł. Wynika to ze strachu przed brakiem akceptacji.
CT: Gdzie można zrobić takie testy?
AM: Punkty testowe mamy w Toruniu i w Bydgoszczy. W Toruniu punkt znajduje się przy ulicy Bydgoskiej 1, w siedzibie WOTUiW, we wtorki, w godzinach 15-18 i w piątki w godzinach od 14 do 18 – oczywiście w pełni anonimowo. Jeżeli ktoś woli wykonać test w Bydgoszczy, to może iść do siedziby Sanepidu, przy ulicy Kujawskiej 4. W Toruniu, w naszym Stowarzyszeniu oprócz samych testów robimy również konsultacje i rozpoznanie. Nasz prezes (Andrzej Olczyk – przyp. red.) pyta potencjalnie zakażoną osobę, dlaczego uważa, że mogła zostać zarażona. Jeżeli słyszymy, oczywiście przykładowo, że ugryzł ją komar, to staramy się wytłumaczyć i wyedukować, że do takiego zarażenia nie mogło dojść.
CT: Koszt leków na AIDS jest duży?
AM: Terapia lekowa kosztuje kilka tysięcy złotych, aczkolwiek całe szczęście w Polsce są one za darmo.
CT: Wróćmy do waszej organizacji – ilu podopiecznych ma Stowarzyszenie Razem?
AM: Kilkadziesiąt osób, w różnym wieku. Do tego musimy oczywiście doliczyć również ich rodziny i dzieci.
CT: Przychodzi do Was chora osoba. Jak zaczynacie taką pomoc?
AM: Pytamy, czego dana osoba potrzebuje. Jedni są w złej sytuacji materialnej, inni chcą po prostu porozmawiać. To są najczęściej osoby z małych miejscowości, które nie mogą z nikim porozmawiać. Obawiają się wykluczenia społecznego. Nasze spotkania to również wymiana doświadczeń, pomysłów, pasji.
CT: Wspomniałeś o wykluczeniu społecznym, małych miejscowościach. Często panuje stereotyp, że księża wykluczają z życia społecznego osoby z AIDS. Jak jest naprawdę?
AM: Wszystko zależy od człowieka. Spotkałem wspaniałych księży, którzy pomagali ludziom chorych na AIDS. Ludzie są różni, nie możemy stygmatyzować. Tak jak mówiłem wcześniej – według „ludowych wierzeń” każdy chory na AIDS to ćpun. Bzdura! A nawet, jeżeli, to też trzeba mu pomóc. Być może nawet bardziej.
CT: Czas wspomnieć o wydarzeniach organizowanych przez Razem. 1 grudnia, z okazji Światowego Dnia Walki z AIDS robicie happening. Na czym będzie polegał, gdzie się odbędzie?
AM: Rozdajemy materiały edukacyjne, odpowiadamy na pytania, zachęcamy do dyskusji. Palimy znicze ku pamięci osób zmarłych na AIDS, jednoczymy się z chorymi. Można się naprawdę wiele dowiedzieć. Całość ma miejsce koło słynnego zegara przy EMPIKu, o godzinie 18. Wydarzenie od lat prowadzi Asia Rudzińska.
CT: Wcześniej jednak, bo 29 listopada odbywa się koncert. Co w tym roku przygotowaliście?
AM: W klubie OdNowa zagrają dla nas Acid Drinkers i Vervrax. Acid Drinkers to jedna z czołowych polskich kapel. Tradycje mamy spore, bo występował u nas Skubas, czy Myslovitz. To bardzo znany zespół, łączący sławę i jakość muzyki. Zapraszamy wszystkich, bo zysk z koncertu zostanie przekazany na cele statutowe Stowarzyszenie Wolontariuszy Razem.
—
Stowarzyszenie Wolontariuszy Razem powstało w 2000 roku. Prezesem organizacji jest Andrzej Olczyk. Swoją siedzibę mają przy ulicy Jęczmiennej 14, gdzie prowadzą dyżury konsultacyjne w poniedziałki (godziny od 10:00 do 13:00), środy (16:00-19:00), oraz piątki (10:00-13:00). Numer telefonu do organizacji to 56 66624888.
Uwaga – konkurs. Do wygrania pojedyncze zaproszenie na koncert Acid Drinkers! Codziennie będziemy w naszych tekstach umieszczać pytania o AIDS. Będzie ich 5. Za każde można otrzymać maksymalnie dwa punkty. Po ostatnim pytaniu należy wysłać maila na adres redakcja@chillitorun.pl, w temacie podając swoje imię i nazwisko oraz hasło „Acid Drinkers”, a w treści udzielić kompletu odpowiedzi. Osoba, która zdobędzie największą ilość punktów – wygrywa. W przypadku równej liczby, będzie decydował czas wysłania wiadomości. Na odpowiedzi czekamy do czwartku (26.11), do godziny 21:30.
Pierwsze pytanie: Czy można zarazić się wirusem HIV przez ugryzienie komara? Swoją odpowiedź należy uzasadnić!
