Zbliża się Święto Zmarłych. Tradycyjnie na polskich drogach będzie przeprowadzona „Akcja Znicz”, która ma przysłużyć się polepszeniu bezpieczeństwa ruchu samochodowego. Drogowcy muszą liczyć się z ewentualnym wezwaniem przez policjantów do zatrzymania. Kluczowymi pozostają jednak pytania: co może, a czego nie może zrobić policjant kontrolujący nasz pojazd?
Dla wielu jest to okres głębokiej zadumy, wspominek zmarłych osobistości i odwiedzin rodzinnych grobów. Nierzadko jest to związane z koniecznością podróżowania, by złożyć wizytę bliskim na drugim końcu kraju. Dla służb mundurowych jest to jednak okres wzmożonej i ciężkiej pracy na polskich drogach, gdzie podstawowym zadaniem jest utrzymanie płynności ruchu na głównych arteriach miejskich, ale również baczna obserwacja sytuacji poza terenem zabudowanym.
Wielu kierowców nie jest świadomych, że musi się liczyć z ewentualnym zatrzymaniem auta przez policjanta do rutynowej kontroli. Zazwyczaj taka konfrontacja kojarzy się drogowcom z czymś złym i wywołuje niepotrzebny stres. W przypadku, kiedy pilnujemy swojej jazdy i nie łamiemy przepisów, jest to obawa zupełnie niepotrzebna. Często zdarza się również, że kierujący nie znają praw przysługujących im w trakcie kontroli, tym bardziej nie mają kompletnej wiedzy na temat obowiązków, które musi wypełnić każdy funkcjonariusz podczas takiego zatrzymania.
Co może, a czego nie może zrobić funkcjonariusz podczas kontroli?
Przede wszystkim warto zacząć od tego KTO może nas zatrzymać w czasie jazdy. Oprócz funkcjonariusza Policji, może to uczynić również Straż Miejska (tylko w przypadku, gdy popełnimy wykroczenie!), Straż Graniczna oraz Służba Celna. Nie należy w tych przypadkach ignorować wezwania do zatrzymania pojazdu, jednak będziemy się tutaj skupiać na kontrolach przeprowadzanych przez policjantów. Niezależnie jednak od rodzaju wspomnianej służby, pojazd należy zatrzymać w bezpiecznym miejscu i przygotować się do kontroli.
Zatrzymania w zdecydowanej większości przypadków dokonuje umundurowany policjant, jednak istnieje możliwość, że zrobi to nieumundurowany funkcjonariusz. Należy wtedy pamiętać, że takie zatrzymanie może uczynić jedynie w terenie zabudowanym przy dobrej widoczności lub używając specjalnego przyrządu świetlnego, ewentualnie popularnego „lizaka”.
Zatrzymaliśmy się na wezwanie. Co dalej?
Najważniejsze to zachować spokój i nie poddawać się wpływowi niepotrzebnego stresu, kiedy wiemy, że nie popełniliśmy żadnego wykroczenia, a samochód jest w dobrym i sprawdzonym stanie technicznym. Należy również pamiętać, żeby nie wysiadać z samochodu i spokojnie czekać na nadejście funkcjonariusza. Kodeks wyraźnie zaznacza, że w czasie przeprowadzania kontroli powinniśmy siedzieć w samochodzie i czekać na dalsze instrukcje. Można oczywiście w tym czasie otworzyć szybę i ustawić drążek zmiany biegów w pozycji jałowej, żeby nie martwić się o przypadkowe ruszenie lub zgaszenie pojazdu w trakcie postoju. Warto mieć już także przygotowane dokumenty, których może wymagać policjant. Następuje moment podejścia służby do naszego auta. W tej chwili następują dwa warianty:
- do wylegitymowania policjanta umundurowanego, który ma obowiązek na nasze wezwanie okazać stosowną legitymację, uprawniającą do przeprowadzenia kontroli i potwierdzającą pełnoprawne pełnienie obowiązków w danej służbie;
- w przypadku policjanta nieumundurowanego, ma on obowiązek pokazania legitymacji służbowej bez wcześniejszego wezwania do tej czynności przez kierującego zatrzymanym pojazdem;
Co w takim razie może zrobić funkcjonariusz?
Są to głównie standardowe procedury, które mają na celu sprawdzenie, czy kierujący pojazdem posiada stosowne uprawnienia oraz ewentualną ocenę stanu technicznego pojazdu. Tak czy inaczej, warto pamiętać, że policjant ma prawo wydawać polecenia lub prosić o:
- unieruchomienie pojazdu poprzez wyłączenie silnika;
- opuszczenie pojazdu (tylko w przypadku, kiedy wymaga tego kontrola);
- okazanie dokumentów samochodu oraz tych, które potwierdzają prawo do prowadzenia zatrzymanego pojazdu;
- podejście do radiowozu w celu sprawdzenia trzeźwości lub zapoznania się z wideorejestracją, przedstawiającą nagrany powód zatrzymania naszego auta do kontroli;
Pamiętaj, że istnieje również możliwość osobistego przeszukania, jednak do dokonania tej czynności funkcjonariusz musi mieć uargumentowane stanowisko, a dodatkowo możesz wymagać od niego sporządzenia kompletnego protokołu przeszukania.
Czy muszę przyjmować mandat?
Na wstępie wypadałoby zaznajomić się z obowiązującym taryfikatorem mandatowym, który bez trudu znajdziecie pod TYM linkiem. Jeśli wina jest bezdyskusyjna i wskazuje na to więcej niż jeden czynnik, wtedy czasami lepiej zacisnąć zęby i przyjąć należną karę. Jeśli jednak mamy wątpliwości odnośnie zarzutu domniemanego wykroczenia lub jakości i prawidłowości przeprowadzonej kontroli, możemy odmówić przyjęcia mandatu.
Wielu kierowców żyje w przekonaniu, że wiąże się to z poważniejszymi konsekwencjami, ponieważ sprawa wędruje do sądu. Jeśli jednak jesteśmy pewni swojej niewinności, możemy zawsze śmiało wybrać ten wariant. W takim wypadku funkcjonariusz jest zobligowany do zarejestrowania takiego wyboru, a reprezentowany przez niego organ musi skierować sprawę do odpowiedniej instancji. Musimy mieć wtedy świadomość, że podczas rozprawy nie my będziemy dowodzić swojej niewinności, tylko oskarżyciel będzie próbował udowodnić naszą winę. Na podstawie przedstawionego materiału dowodowego oraz argumentacji, w sprawie orzeka sędzia. W zależności od wyniku, pojawiają się kolejne dwa warianty:
- Zostajemy oczyszczeni z postawionego zarzutu i możemy dalej cieszyć się możliwością prowadzenia naszego pojazdu bez żadnych konsekwencji prawnych oraz pieniężnych;
- Zostaje nam udowodnione popełnienie wykroczenia i wtedy musimy się liczyć nie tylko z poniesieniem kosztów związanych z przeprowadzeniem procesu sądowego, ale również z uregulowaniem grzywny, która zazwyczaj jest współmierna do popełnionego czynu zawartego w taryfikatorze;
Co jeszcze warto wiedzieć?
Kontrola drogowa to nie koniec świata. Warto być jednak do niej dobrze przygotowanym, ponieważ po obu stronach mogą pojawić się błędy, które mogą poskutkować przełożeniem się sprawy na czyjąś korzyść. Oprócz wymienionych wyżej wskazówek, pamiętajcie również o tym, żeby:
- Zatrzymać się do kontroli. Niewykonanie polecenia może skutkować karą;
- Jeżeli zatrzymano Wam prawo jazdy lub dowód rejestracyjny, macie prawo żądać stosownego pokwitowania;
- Możecie nie przyjmować mandatu;
- Nie musicie składać wyjaśnień;
- Macie prawo do obrony i własnej argumentacji;
- Nie musicie zgadzać się z funkcjonariuszem;
- Macie prawo nagrywania funkcjonariusza podczas kontroli nawet bez jego zgody, o ile nie utrudnia to prowadzenia czynności;
- Macie prawo publikować zarejestrowany przebieg kontroli oraz wizerunek funkcjonariusza bez uzyskania jego zgody;
- W razie potrzeby możecie złożyć skargę na funkcjonariusza do organu, który reprezentuje;
- Jeśli stwierdzicie lub podejrzewacie przekroczenie uprawnień przez funkcjonariusza podczas kontroli, macie prawo złożyć stosowne doniesienie organom ścigania;
—————————————————————————————————————————-
Powyższy poradnik jest jedynie wskazówką, która ma uświadomić kierujących o ich prawach, ale również o obowiązkach funkcjonariuszy, które muszą wykonać. Zastosowanie się do powyższych zasad ułatwi życie kierowcom, ale również usprawni pracę policji. Mamy nadzieję, że nikt z Was nie będzie musiał skorzystać z powyższego zestawienia i jednocześnie apelujemy o bezpieczną i rozważną jazdę, szczególnie w tak tłocznym okresie na naszych drogach!
