Czosnek grzebieniasty – gatunek, który od kilkudziesięciu lat uznawany jest w Polsce za wymarły, został odnaleziony w Toruniu. Tego niecodziennego odkrycia dokonał dr Lucjan Rutkowski fotografując w lipcu przebudowywaną ulicę Polną
Dr Lucjan Rutkowski w latach 2014 i 2015 wykonywał ekspertyzy dendrologiczne związane z przebudową ul. Polnej między Szosą Chełmińską a Szosą Okrężną. W lipcu bieżącego roku wykładowca Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska UMK powrócił na teren budowy i dokonał sensacyjnego znaleziska.
– To był czosnek – wspomina dr Lucjan Rutkowski. – Różnił się jednak od pospolitego obfitością nie do końca jeszcze rozwiniętych kwiatów o jaskrawej barwie. Pomyślałem, że może to być czosnek grzebieniasty (Allium carinatum). Ostatni raz roślinę widziano w 1924 roku w rezerwacie Bielinek n. Odrą, niedaleko Cedyni. Gatunek ten został wpisany do „Polskiej czerwonej księgi roślin”. Przed laty został w Polsce uznany za wymarły, a naukowcy nie byli w stanie wskazać przyczyn jego wyginięcia. Pomyślałem, że gdy moje przypuszczenia się potwierdzą, to będzie wielka sensacja przyrodnicza.
Od razu dokonano wnikliwej analizy roślin, a przypuszczenia dr Rutkowskiego sprawdziły się. Po zebraniu kilku prawie bezwonnych okazów i ich porównaniu z innymi gatunkami czosnku rosnących na terenie Europy potwierdzono, że jest to czosnek grzebieniasty. Znalezione stanowisko czosnku w suchej, wysokiej murawie nie jest pierwotne. Mogło powstać w XIX wieku przy budowie fortyfikacji. Roślina może pochodzić z południa Niemiec, Austrii.
Rośliny były w pełni rozwoju, co zrodziło problem w spokojnym ich przeniesieniu w inne miejsce. Aby uniknąć przypadkowego zniszczenia, pobrano wraz z cebulkami około 20 egzemplarzy ze skrajnej części stanowiska i przeniesiono do Zaplecza Hodowlanego Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska UMK.
Dr Rutkowski zamierza rozesłać cebulki do polskich ogrodów botanicznych m.in. w Toruniu, Bydgoszczy i do warszawskiego Powsina, aby zachować gatunek, który – jako wymarły – nie jest objęty ochroną gatunkowa, ale niewątpliwie stanowi wielką osobliwość przyrodniczą.
