Rozbiorowa niewola Torunia – ważna data dla miasta

0
3343

Blisko 224 lata temu Toruń, jedno z głównych miast Rzeczypospolitej szlacheckiej został w czasie II rozbioru Polski włączony do Królestwa Prus. Właśnie 7 kwietna 1793 roku nastąpiło to bardzo ważne wydarzenie w historii naszego miasta. W tym momencie Toruń przestał być dumą Rzeczpospolitej Obojga Narodów i stał jedną z twierdz warownych leżących na wschodniej granicy Pruskiej

Jak do tego doszło? Nasze miasto od lat 20. XVI w. należało do kilku największych i co najważniejsze – najbogatszych w Rzeczypospolitej. Ściągali tu kupcy, ludzie nauki i sztuki. Dzięki przywilejom króla Zygmunta Augusta wydanych w 1558 roku zapewniającym swobodę wyznania Toruń stał się miastem protestanckim i jednocześnie jednym z najważniejszych w Rzeczypospolitej ośrodków protestantyzmu.

Ostatecznym okresem świetności Torunia było oblężenie Szwedów w 1703 roku w czasie toczącej się wtedy na obszarze naszego kraju wielkiej wojny północnej, które zrujnowało dobytek mieszkańców miasta. Gwoździem do trumny były działania władz pruskich po 1770 r. Wprowadzenie blokady gospodarczej Torunia oraz najróżniejszych szykan i polityki zmierzającej do wyniszczenia narodu polskiego w Grodzie Kopernika.

23 stycznia 1793 r. w Petersburgu podpisano układ II rozbioru Rzeczypospolitej. Przewidywał on, że Prusy otrzymają w końcu od dawna żądany Toruń i Gdańsk. Do Torunia wiadomość ta dotarła w tymże dniu. Zwołana natychmiast Rada nie wyraziła zgody na wpuszczenie wojsk pruskich regimentu gen. Schwerina w obręb murów miejskich. Mimo to regiment na drugi dzień rano podszedł do Bramy Chełmińskiej. Natychmiast zamknięto wszystkie bramy miejskie, a dwukrotnie wysłane do Rady żądania ich otwarcia nie przyniosły rezultatów. Żołnierze pruscy przystąpili, więc do wyrąbywania siekierami Bramy Chełmińskiej i o godz. 13. armia pruska wkroczyła do miasta, a gen. Schwerin oficjalnie został przyjęty przez prezydenta S. L. Gereta. Po południu 2300 żołnierzy pruskich zakwaterowano w poszczególnych kamienicach mieszczańskich Torunia.

7 kwietnia 1793 r. przybyli pruscy komisarze i odczytali Radzie i pozostałym dekret króla pruskiego Fryderyka Wilhelma II o włączeniu Torunia pod panowanie pruskie. W tym momencie gród Kopernika stracił samorządność, niezależność oraz został podporządkowany został ostrej władzy niemieckiej.

W czasie zaborów musiał Toruń służył, jako jedna z wielu warowni broniących wschodnich rubieży najpierw Królestwa Pruskiego, a potem Cesarstwa Niemieckiego. W czasie zaborów miasto stało się w 2. poł. XIX w. największym ośrodkiem polskości i myśli patriotycznej na Pomorzu. To także powolny rozkwit gospodarczy i nowe inwestycje: zbudowano wodociągi, kanalizację, linie tramwajowe, żelazny most przez Wisłę, nowy Dwór Artusa, teatr.

Po I wojnie światowej w wyniku postanowień traktatu wersalskiego Toruń został przyznany odrodzonej Polsce. 18 stycznia 1920 roku ostatnie wojska niemieckie opuściły grancie miasta kończąc okres germanizacji Grodu Kopernika.